کسب‌وکار اینترنتی در بستر موبایل سودآوری بیشتری دارد یا وب‌سایت؟ سوالی که پاسخ به آن می‌تواند فرایند اجرا و سرانجام یک کسب‌وکار اینترنتی را متحول کند. برخی از ایده‌ها از همان ابتدا مشخص است درکدام بستر باید اجرا شود اما بسیاری از ایده‌ها در هر دو بخش قابل پیاده‌سازی هستند و گاهی هم قبل از فکر کردن به ایده می‌خواهیم بستر اجرایی تعیین کننده نوع فعالیت باشد. بیشتر کسب‌وکارهای موفق در هر دو بخش فعال هستند، با این حال با کدام یک باید شروع کرد؟ برای روش شدن این موضوع به مقایسه این دو فضا از نظر محاسن، معایب و همچنین مرور ۱۰ کسب‌وکار موفق اینترنتی ایران از نظر بستر اجرایی می‌پردازیم.
چه چیزی باید تعیین کند که اپلیکشن بهتر است یا سایت؟
- اول: مخاطب شما. جواب این سوال می‌تواند ساده و سخت باشد. ساده در مورد ایده‌هایی که از همان ابتدا برای موبایل طراحی می‌شوند و سخت در مورد یک فروشگاه یا بستر ارائه خدمات. اگر تصمیم‌گیری سخت شد امکان‌سنجی کنید.
- دوم: ارزش پیشنهادی به مشتری. دقت کنید گفتیم برای مشتری نه کاربر، الزاما هر کاربری مشتری نخواهد بود، پس صرفا به مخاطبی فکر کنید که قرار است مستقیم یا غیر مستقیم برای کسب‌وکار شما هزینه پرداخت کند. پیشنهادی که ارائه می‌کنید با کدام بستر مطابقت بیشتری دارد؟
- سوم: مباحث فنی. فراموش نکنید اپلیکیشن‌ها مبتنی بر اجرا در یک سیستم‌عامل هستند اما وب در یک پلتفرم واسط اجرا می شود. ایده‌هایی که برای اجرای آن نیاز به دسترسی به سخت افزار تلفن همراه مثل دوربین یا قطب نما دارد باید به صورت اپلیکیشن اجرا شوند. البته در حال حاضر!
۱۰ کسب‌وکار بزرگ اینترنتی فارسی در وب یا اپلیکیشن؟
- نکته: منظور ما در این بخش تمرکز خدمات و وابستگی درآمدی کسب‌وکار ذکر شده به بستر اجرایی است، وگرنه همه کسب‌وکارهای بزرگ و متوسط هم نسخه موبایلی دارند و هم وب‌سایت.
- دیجی‌کالا و بامیلو: دیجی‌کالا و بامیلو هر دو متمرکز به نسخههای تحت وب هستند. طبعیی است که در زمان راه‌اندازی دیجی‌کالا نسخه فروشگاهی برای موبایل به شکل امروز وجود نداشت و بستر اصلی بر روی وب شکل گرفت اما بامیلو هم که این اواخر به عنوان یک رقیب جدی در خرده‌فروشی آنلاین فعالیت خود را آغاز کرد ابتدا نسخه تحت وب خود را توسعه داد بعد به سراغ موبایل رفت. با بررسی توسعه نسخههای متعدد در هر دو کسب‌وکار به این نتیجه می‌رسیم که توجه و توسعه وب‌سایت برای هر دوم مهمتر از نسخه موبایلی است. و در واقع نسخه موبایل پس از ثبات تغییرات در وب توسعه می‌یابد.
- کافه‌بازار و سیبچه: هر دو فروشگاه برنامه‌های موبایلی تمرکز بر روی نسخه موبایل دارند. عجیب هم نیست چون فروشگاه برنامه‌های موبایلی هستند و در وب سایت اطلاعات و امکانات کمتری نسبت به اپلیکیشن خود دارند. سیبچه نسبت به کافه بازار تمرکز بیشتری بر وب دارد.
- تخفیفان و نت‌برگ: این دو کسب‌وکار تخفیف گروهی بر روی هر دو بستر فعال هستد اما بستر اصلی کسب درآمد آن‌ها وب‌سایت است با این تفاوت که در حال حاضر نسخه موبایلی نت‌برگ توسعه‌یافته و کاربردی‌تر از نسخه برنامه موبایل تخفیفان است.
- پونیشا و انجام میدیم: دو سایت پر مخاطب آزادکاری فقط بر روی وب‌سایت تمرکز داشته و اپلیکیشن موبایل ارائه نکرده‌اند.
- دیوار و شیپور: این دو کسب‌وکار پردرآمد و معروف نیازمندی‌ها کاملا متفاوت از هم و دقیقا در یک حوزه رقیب یکدیگر هستند. دیوار تماما به اپلیکیشن موبایل تمرکز دارد و شیپور با وجود داشتن اپلیکیشن موبایل تمرکز بیشتری در وب‌سایت دارد.
محاسن و معایب وب‌سایت و اپلیکیشن نسبت به یکدیگر
- مهم‌ترین مزیت وب‌سایت نسبت به اپلیکیشن اجرای یکسان در تمامی دستگاههای قابل اتصال و مرور اینترنت است مشروط بر این که سایت شما برای موبایل و سایر دستگاهها بهینه‌سازی شده باشد. برای کسب‌وکار شما باید اپلیکیشن‌های متعدد برای کاربران تولید شود (اندروید، آیفون، ویندوزفون) اما نیاز به وب‌سایت‌های متعدد نیست.
- محتوای وب مستقیما قابلیت ایندکس شدن در موتورهای جستجو را دارد. اما اپلیکیشن خیر، البته در کنار هر اپلیکیشن هم می‌تواند یک وبلاگ فعال کار بازاریابی محتوا انجام دهد.
- خدمات یک سایت و اپلیکیشن هم‌سطح، از نظر هزینه اجرایی نزدیک به هم نیست. طراحی و توسعه وب نسبت به اپلیکیشن موبایل ارزان‌تر است.
- در اپلیکیشن به دلیل وجود یک سیستم عامل خاص قابلیت‌های اجرایی و پایداری بیشتری وجود دارد. مثلا اپلیکیشن بدون اینترنت و تنها با کیک کلیک در دسترس است اما سایت نیاز به مرورگر و اینترنت دارد.
- دسترسی به سخت‌افزار خاصی مثل دوربین یا لیست مخاطبان و.. در اپلیکیشن به سادگی امکانپذیر است اما در وب در حال حاضر این امکان وجود ندارد.
- برای معرفی و دریافت اپلیکیشن به کاربر نیاز به یک واسط دیگر مثل فروشگاه برنامه موبایل یا سایت خاص است. اما وب‌سایت می‌تواند تنها با یک آدرس در دسترس کاربر باشد.
- وب‌سایت علاوه بر هزینه توسعه هزینه میزبانی و دامنه نیز دارد که اپلیکیشن به تنهایی به این موارد نیاز ندارد.
تفاوت خدمات و فروش در بستر وب و موبایل:
- فروش محصول و کالا: مرور کسب‌وکارهای اینترنتی فارسی نشان می‌دهد به دلایل زیادی فروش محصولات فیزیکی و دانلودی در سایت موفق‌تر از اپلیکیشن‌هاست. پس اگر قرار است محصول یا کالای ملموس به کاربر بفروشید اول تمرکز فعالیت شما بهتر است وب‌سایت باشد.
- فروش خدمات: در خدمات تقریبا یک نقطه برابر وجود دارد، اما با این حال ارزش پیشنهادی بسیار تعیین کننده است. مثلا یک سایت زبان آموزش زبان انگلیسی پیشرفته با آزمون و تمرین‌های زیاد ممکن است در وب موفق‌تر باشد در صورتی که یک اپلیکیشن آموزش زبان متوسط با مکالمه ممکن است در موبایل موفق‌تر باشد.
- توجه به ژئومارکتینگ: بازاریابی بر اساس موقعیت مکانی کاربر یا ژئومارکتینگ در موبایل به دلیل ماهیت قابل انتقال و استفاده از قطب‌نما، جی‌پی‌اس و نقشه به مراتب موفق‌تر از وب است.
- بازی و سرگرمی: بازی‌ها مستقل، کسب‌وکار نیستند بلکه محصول هستند و فرایند تولید بازی کسب‌وکار به حساب می‌آید، در مجموع بازی‌های تحت وب رونق گذشته را ندارد اما نقطه مقابل آن بازی‌های موبایلی بسیار موفق هستند.
- شبکه اجتماعی یا کاربر محور: شبکه‌ها ارتباطی و اجتماعی به‌صورت کلی امروزه در موبایل موفق‌تر هستند، به دلیل این که جذب مخاطب و دسترسی به کاربر از طریق موبایل سرعت رشد بیشتری دارد. با این حال این یک نظر کلی است و می‌تواند با بررسی ارزش پیشنهادی و یا ساختار اجرایی یک ایده متفاوت باشد.
- آموزش: آموزش‌ها مانند فروش خدمات تقریبا برابر هم هستند. در هر دو بستر کسب‌وکار موفق وجود دارد و جزئیات اجرایی باید اولویت فعالیت را تعیین کند.
- فروش محتوا: بسترهای بر خط و سایت‌های فروش محتوا مثل سایت‌های خبری، وبلاگی و مجله‌ای در حال حاضر از نظر درآمدی در وب موفق‌تر از اپلیکیشن‌ها هستند. و برنامه‌های موبایلی موجود به نوعی مکمل سایت اصلی به حساب می‌آیند.
در شروع کار بر روی یکی از دو بستر تمرکز داشته باشید
در شروع کسب‌وکار اینترنتی بهتر است از اجرا و توسعه همزمان هر دو بستر خودداری کنید، حتی اگر کسب‌وکار شما کاملا شناخته شده و مدل‌های زیادی از آن پیش روی شما باشد. دلایل مهمی برای این پینشهاد وجود دارد.
- اول: هزینه. در شروع کار وقتی به یک بستر تمرکز داشته باشید هزینه پیاده‌سازی و توسعه پروژه بسیار پائین‌تر شود خواهد بود.
- دوم: زمان. تمرکز به یک بستر فعالیت در شروع، زمان اجرای پروژه، ثبات و خروج از مرحله کسب‌وکار نوپا را کوتاهتر می‌کند.
- سوم: جذب سرمایه. فروش سهام، واگذاری و یا انتقال پروژه در این مرحله ساده‌تر صورت می‌گیرد.
- چهارم: تغییر یا چرخش ایده. تمرکز شما به یک بستر فعالیت در زمان شروع باعث خواهد شد تغییرات بنیادی، چرخش یا حتی شکست‌های مقطعی در دو بخش تکرار نشود. به این شکل خطرپذیری پروژه شما آسانتر خواهد بود.
- پنجم: برندسازی. بازاریابی و تبلیغات در یک بخش آسانتر، کم‌هزینه‌تر و با خطای کمتری صورت می‌گیرد.
نتیجه:
- در شروع کار تمرکز خودتان را فقط بر روی یکی از دو بستر (وب یا اپلیکیشن) قرار داده و در ادامه با ثبات در اجرا و درآمد، به توسعه بخش دیگر بپردازید. این جمله زیاد شنیده می‌شود که “هر وب‌سایت به یک اپلیکیشن موبایل هم نیاز دارد” اما به نظر ما این فرایند در مورد کسب‌وکار کاملا متفاوت است زیرا هر سایتی کسب‌وکار نیست.
- صرف وقت بیشتر در مرحله تدوین طرح یا تابلو کسب‌وکار و بررسی دقیق ارزش پیشنهادی باید تعیین کننده بستر فعالیت شما باشد نه صرفا علاقه و مسائل جانبی.
